Đặt tâm xuống nghỉ một chút

Đôi khi chúng ta giận dữ nhưng lại quên mất tại sao mình giận dữ. Chúng ta có khi không chắc chắn về lý do thực sự của cơn giận; chỉ biết rằng sự tức giận này rất chính đáng và chúng ta bám chặt vào điều đó. Trong lòng chúng ta bắt đầu nghĩ đến những lời biện minh cho sự tức giận của mình: nào là lần bạn mình quên gọi điện báo việc quan trọng, chú chó cưng ở nhà bị người ta đánh, đi xem phim bị muộn giờ, mọi người đùn đẩy cho ta việc thanh toán tiền sau khi ăn hay ai đó có thói phàn nàn, cằn nhằn liên tục. Bỗng nhiên chúng ta thấy mình có rất nhiều lý do để tức giận với một danh sách dài lê thê. Điều đó khiến chúng ta vui vì tâm trí chúng ta luôn có việc gì đó để làm. Cái tâm bận rộn này của chúng ta được thỏa mãn trong giây lát.

Cho dù đó là cơn giận dữ, là đam mê hay chỉ là danh sách các công việc phải làm, tâm trí chúng ta có vẻ luôn sẵn sàng tích cực để bận bịu hay tham gia vào một việc gì đó. Cái tâm xao động này luôn lăng xăng chạy theo những cảnh nó thấy và muốn. Khoảnh khắc tiếp theo, cái tâm xao động này thu mình lại và mơ tưởng về những suy nghĩ, ý tưởng đang choáng ngợp trong đầu. Sau đó, nó trở lại làm bạn với ta và tiếp tục tức giận như thường lệ. Tâm trí của chúng ta luôn bận rộn theo dõi điều này, điều kia về thế giới nội tâm lẫn thế giới bên ngoài. Ai? Việc gì? Ở đâu? Cái tâm này đều có mặt. Giống như một người luôn bận rộn gánh nặng có một công việc và một gia đình phải chăm lo khiến anh ta khó có thì giờ để nghỉ ngơi và thư giãn. Một ý nghĩ này dẫn đến một ý nghĩ khác, và ý nghĩ khác ấy lại dẫn đến một ý nghĩ khác nữa. Có khi mải chìm đắm trong mớ suy nghĩ đó, chúng ta quên mất mình bắt đầu từ đâu và đang suy nghĩ tới đâu. Cứ như vậy, tâm trí giống như mặt nước luôn xao động. Cái tâm lăng xăng này không bao giờ có cơ hội sống chậm để trở nên lặng yên và tỉnh táo. Con người ta thậm chí bị mất ngủ chỉ vì cái tâm náo động này không chịu nghỉ ngơi.

Nếu bạn bắt đầu nhận ra tâm mình luôn bận rộn và đầy ắp những suy nghĩ thì điều đó không hẳn là xấu, nhưng thường thì không được như vậy. Đôi khi tâm chúng ta mải miết du hành trên những chuyến tàu của các luồng suy nghĩ đi cùng với các cảm xúc. Với quá nhiều thứ và cảm xúc đang diễn ra trong đầu như thế, tâm trí bắt đầu bị kích động và trở nên rối ren. Chúng ta quá quen đến độ không thể thấy rõ tâm trí lộn xộn và lăng xăng mệt mỏi. Chúng ta cũng không thấy có một logic hay lý do nào cho sự xáo động của tâm. Tuy nhiên, tâm chúng ta vẫn rất chịu khó lăng xăng bám theo những suy nghĩ cuồn cuộn kéo đến ấy. Chúng ta cố gắng giữ dòng suy nghĩ luôn liên tục không ngắt quãng, không ngưng nghỉ. Nếu luồng tư tưởng bắt đầu chậm lại hoặc dừng lại, chúng ta ngay lập tức tìm mọi cách để phục hồi. Chúng ta thậm chí còn có các phương tiện hiện đại để giữ cho tâm trí luôn bận rộn như là máy tính xách tay, các thiết bị cầm tay, điện thoại thông minh, iPhone… để chúng ta có thể ghi lại mọi thứ; nào là email, văn bản, lịch trình và danh sách mua sắm. Điều này không phải lúc nào cũng xấu. Tuy nhiên, với tất cả những điều này thì tâm trí không bao giờ được yên tĩnh.

Vấn đề là khi quá lăng xăng như vậy, tâm trí bận rộn này có thể quên mất bản chất thực của nó. Khi dành thời gian để nhìn xuyên qua tất cả hoạt động bận rộn hàng ngày, chúng ta khám phá ra bên dưới chúng là không gian nội tâm bao la, là sự tỉnh giác, bình an và hạnh phúc. Những điều quý giá này không thất thường mà luôn ở đó, sâu trong lòng chúng ta. Đức Phật dạy rằng đây mới là bản chất thật của tâm. Để nhận ra bản chất thật ấy, chúng ta cần sống chậm lại và thư giãn - hoàn toàn buông bỏ và nghỉ ngơi. Nhờ đó, tâm trí sẽ dễ dàng trở về với đúng bản chất là sáng tỏ, tĩnh lặng, an lành và hạnh phúc.