Giám đốc Bệnh viện K chỉ ra những định kiến sai lầm khi điều trị ung thư

Dân trí Đã ung thư là mang án tử? Ung thư là do nghiệp quật? Ung thư mà động dao kéo càng tử vong nhanh? Đây là suy nghĩ sai lầm của không ít người bệnh ung thư và được trả lời bằng các nghiên cứu khoa học.

PGS.TS Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K cho biết, trong thực tế, ngoài những phương pháp sai lầm trong điều trị ung thư, nhiều người bệnh có những định kiến lệch lạc, gây ảnh hưởng đến tâm lý, chất lượng điều trị.

Dưới đây là những định kiến phổ biến nhất:

Ung thư là mang án tử?

Nhiều người sốc, hoang mang, bất ổn tâm lý khi bác sĩ chẩn đoán bản thân mắc ung thư. Bởi họ mặc định suy nghĩ, bị mắc ung thư là mang bản án tử hình, nếu có điều trị thì cũng chỉ có thể vớt vát, kéo dài sống thêm một thời gian ngắn.

Theo PGS Quảng, hệ luỵ của định kiến này là tâm lý bi quan quá mức, buông bỏ và không tuân thủ điều trị, gây ảnh hưởng đến chất lượng điều trị, bỏ qua giai đoạn vàng điều trị.

Ngày nay, những tiến bộ y học ngày nay đã giúp nhiều người chữa khỏi hoặc có thể kéo dài sống thêm đáng kể tuỳ loại ung thư và giai đoạn bệnh.

Một số loại bệnh ung thư có tỉ lệ khỏi bệnh trên 5 năm vượt quá 90% nếu phát hiện ở giai đoạn sớm và điều trị kịp thời như ung thư tuyến giáp, ung thư vú, ung thư tiền liệt tuyến, ung thư đại tràng… Hiện tại Bệnh viện K đã có rất nhiều bệnh nhân ung thư đã chữa trị ổn định 10 năm, 20 năm, 30 năm… Người bệnh trở lại cuộc sống, sinh hoạt bình thường, lấy chồng, sinh con khoẻ mạnh.

"Càng phát hiện sớm, ung thư càng có cơ hội chữa khỏi. Vì thế, việc khám sức khoẻ định kỳ, tầm soát ung thư để phát hiện sớm nguy cơ bệnh, điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng", PGS Quảng cho biết.

Ung thư do nghiệp quật?

Khó tin nhưng hiện vẫn có không ít người dân nghĩ rằng bị ung thư là do quả báo, nghiệp quật, trời hành nên họ bỏ điều trị, đi vào con đường cúng bái.

Ung thư là bệnh lý có thể gặp ở mọi lứa tuổi, giới tính, sắc tộc và thành phần xã hội. Nhưng đa phần bệnh ung thư xuất hiện ở người ngoài 50 tuổi khi các yếu tố nguy cơ đủ thời gian tích luỹ để hình thành phát sinh bệnh.

Tỉ lệ mắc ung thư có xu hướng cao hơn ở xã hội phát triển nơi tuổi thọ người dân tăng cũng như liên quan đến mức độ và lối sống công nghiệp hoá.

Vậy yếu tố nào gây bệnh ung thư?

Nguyên nhân từ môi trường, ăn uống chiếm tới khoảng 80% nguyên nhân sinh ung thư như dùng thuốc lá, rượu, bức xạ ion hoá, tia cực tím… Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác như di truyền, nhiễm vi sinh vật… Một số yếu tố, tác nhân gây ung thư có thể thay đổi và dự phòng được như hút thuốc, uống rượu, nhai trầu, lối sống ít vận động, thói quen ăn uống không lành mạnh, sinh hoạt tình dục không an toàn lây nhiễm Virus HPV, không tiêm phòng viêm gan B dẫn đến lây nhiễm và tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời ….

Tuy nhiên có những yếu tố nguy cơ không thể thay đổi được là tuổi tác, các yếu tố di truyền và rối loạn nội sinh. Càng nhiều tuổi, sức đề kháng của cơ thể chống lại bệnh tật càng giảm, thời gian tiếp xúc, tích lũy các yếu tố nguy cơ càng nhiều, ung thư càng dễ phát sinh. Rất may chỉ có dưới 10% bệnh ung thư phát sinh do các rối loạn nội sinh từ bên trong cơ thể, các tổn thương có tính di truyền, những nguyên nhân không thay đổi được.

Mặc dù khoa học đã xác định được các tác nhân, yếu tố nguy cơ gây ung thư nhưng trên thực tế hầu hết từng trường hợp cụ thể, bác sĩ không thể đưa ra chẩn đoán nguyên nhân vì không thể hồi cứu hết các tác nhân, yếu tố nguy cơ mà người bệnh phơi nhiễm trong cuộc sống. Chính vì các bác sĩ không phải lúc nào cũng có thể tìm ra nguyên nhân mắc ung thư chắc chắn.

Động dao kéo, người bệnh càng nhanh tử vong?

Một định kiến sai lầm phổ biến khác là ung thư mà đụng dao kéo sẽ làm bệnh lan tràn nhanh và tử vong sớm hơn.

"Thực tế hoàn toàn ngược lại, đối với đa số các loại ung thư, phẫu thuật là phương pháp điều trị quan trọng nhất để cứu chữa bệnh nhân ung thư ở giai đoạn sớm", PGS Quảng khẳng định.

Theo PGS Quảng, định kiến này rất nguy hiểm vì dễ khiến bệnh nhân sợ hãi và trốn tránh phẫu thuật, thử dùng thuốc này thuốc kia theo truyền miệng. Đến khi bệnh trở nặng hơn, vào viện đã qua thời điểm vàng của điều trị, phẫu thuật.

Trong khi đó phẫu thuật ở giai đoạn sớm là rất quan trọng để loại bỏ khối u, thì ở giai đoạn muộn, có những bệnh nhân vẫn cần phẫu thuật để giải quyết biến chứng của khối u chứ không phải là phẫu thuật để khỏi bệnh.

Đây là các chỉ định phẫu thuật liên quan đến cầm máu, phẫu thuật mở thông dạ dày nuôi dưỡng khi người bệnh không ăn uống được, phẫu thuật tắc ruột, nên sau mổ diễn biến bệnh của bệnh nhân vẫn phát triển, có thể bệnh vẫn tiến triển xấu đi.

Cũng có không ít trường hợp phẫu thuật thất bại, tai biến phẫu thuật, phẫu thuật quá giai đoạn, quá chỉ định do ung thư giai đoạn muộn.

Tai biến phẫu thuật là điều không ai mong muốn nhưng là rủi ro luôn có thể xảy ra như bất kì can thiệp nào khác trong y khoa kể cả thông thường như tiêm thuốc kháng sinh.

Ngoài ra, cũng có khi bệnh nhân được phẫu thuật triệt căn, thuận lợi nhưng bệnh vẫn có thể tái phát do đây là bản chất của bệnh ung thư. Trong nhiều trường hợp, sau khi phẫu thuật triệt căn, bệnh nhân không được điều trị bổ sung sau mổ một cách bài bản, bệnh cũng có thể tái phát lại trong thời gian ngắn. Khi điều trị bệnh ung thư, phẫu thuật không phải là sự kết thúc điều trị, mà chỉ là nền tảng cho các điều trị bổ sung tiếp theo.

Vì thế, khi bị ung thư, bệnh nhân cần tuân thủ điều trị của bác sĩ, có tâm lý vững vàng để đạt hiệu quả cao nhất trong điều trị.