Dùng mạng xã hội để “đòi công lý”, coi chừng phạm luật

Câu chuyện hữu chủ

Vụ việc anh chàng trai tổ chức đám cưới với 2 cô gái trong 3 tuần ở Quảng Nam đang dư dư luận xàn xao. Cụ thể, chàng trai tên Nh (trú tại phường Điện An, thị xã Điện Bàn, Tỉnh Quảng Nam) chuẩn bị tổ chức đám cưới với chị D (trú tại phường Vĩnh Điện) và chị L (trú tại xã Điện Hòa, thị xã Điện Bàn) chỉ trong vòng 3 tuần (lễ vu quy của D và anh Diễn ra ngày 8/6/2023, còn lễ vu quy của chị L cùng anh diễn ra sau đó không ( 27/8/2023).

Ông Nguyễn Văn Phước, Chủ tịch UBND phường Điện An (thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam)xác nhận, qua theo dõi trên mạng xã hội và các phương tiện thông tin đại chúng, chính quyền địa phương xác định anh - chàng trai trong câu chuyện chị D (trú phường Vĩnh Điện) chia sẻ, là công dân có hộ khẩu thường ở địa bàn phường.

Trong khi đó, đại diện UBND phường Vĩnh Điện, nơi chị D lưu trụ cũng khẳng định chị này không đến phường để đăng ký kết hôn. Đặc biệt, ông Nguyễn Văn Hải, Chủ tịch UBND xã Điện Hòa, cũng xác nhận chị L là công dân ở địa phương. UBND xã Điện Hòa chưa làm thủ tục kết hôn cho chị L và anh Nh. CA thị xã Điện Bàn (tỉnh Quảng Nam) cho biết, đơn vị này vẫn đang thực hiện cuộc sống xác minh thông tin công việc thanh niên tiền lấy 2 cô gái sau cả hai mang bầu.

Pháp luật thực thi chưa có quy định xử lý

Liên quan đến công việc trên, luật sư Nguyễn Hồng Thái, Giám đốc Công ty Luật TNHH Quốc tế Hồng Thái và Đồng nghiệp, Đoàn luật sư TP Hà Nội cho rằng, về mặt pháp lý, trước tiên phải xác định rõ anh Nh đã đăng ký kết hôn với ai chưa. Giả sử, người này chưa đăng ký kết hôn với ai (tức là chưa xác định quan hệ hôn nhân hợp pháp với bất kỳ phụ nữ nào) thì có chăng chỉ vi phạm về mặt đạo đức chứ không vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình.

Trường hợp, nam thanh niên đã đăng ký kết hôn với một trong hai cô gái nhưng vẫn sống chung như vợ chồng với cô gái còn lại thì phải xác định hành vi này là vi phạm pháp luật, vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng, tùy theo chất, mức độ có thể được xử lý hành vi chính hoặc hình sự.

Theo đó, Điều 2, Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 chỉ cho phép một nam và một nữ kết hôn theo quy tắc chế độ hôn nhân một vợ một chồng. Nếu một người có quan hệ hôn nhân cùng lúc với hai người là vi phạm pháp luật, có thể bị xử phạt chính từ 3 - 5 triệu đồng, hoặc xử lý hình sự theo Điều 182, Bộ luật Hình sự năm 2015 về “Vi phạm chế độ một vợ, một chồng”, hình phạt có thể bao gồm cảnh báo, phạt tiền hoặc phạt đến 3 năm hợp lý, gây ra hậu quả nghiêm trọng như làm cho gia đình hoặc xã hội

“Quan hệ hôn nhân được luật pháp thừa nhận là quan hệ được xác lập giữa hai bên nam, nữ và phải đính kèm các quy định về điều kiện kết hôn và phải được đăng ký tại cơ quan đăng ký kết hôn có quyền chứng thực. Việc tổ chức lễ cưới với hai phụ nữ mà chưa đăng ký kết hôn không vi phạm luật, vì luật pháp không công nhận quan hệ hôn nhân khi chưa đăng ký hôn nhân. Dù vậy, việc chung sống cùng lúc với hai người phụ nữ như vậy lại trái với chuẩn đạo đức xã hội và có thể gây ra nhiều hệ liên lụy về mặt tâm lý, xã hội cũng như trách nhiệm pháp lý liên quan đến con cái” - luật sư Nguyễn Hồng Thái cho hay.

Liên quan đến việc khai sinh cho các con của anh Nh với 2 người phụ nữ, luật sư Nguyễn Hồng Thái cho biết, theo quy định của Bộ luật Dân sự, Luật Hộ tịch và các văn bản hướng dẫn thi hành, mọi trẻ em sinh đều có quyền được khai sinh mà không phụ thuộc vào việc cha mẹ có đăng ký hôn hay không, có xác định được cha mẹ hay không... Về thủ tục đăng ký sinh khi trẻ được sinh ra trong hồ sơ cần có giấy đăng ký kết thúc để trẻ sinh ra đủ cha và mẹ. Trường hợp không có giấy đăng ký hôn nhân thì có thể có tên mình cha hoặc tên mẹ.

Ngoài ra, dù cha mẹ của trẻ có đăng ký hôn hay không thì cha mẹ vẫn có nghĩa vụ thương yêu, cấp dưỡng đối với con của mình mà không thể chuyển giao nghĩa vụ này cho ai khác. “Điều này đồng nghĩa với việc làm anh Nh. phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chung với cả chị D và chị L, ngay cả khi chưa kết hôn với họ theo quy định tại Điều 107 của Luật Hôn nhân và Gia đình. Tuy luật pháp chưa có chế độ xử lý đối với trường hợp một người kết hôn cùng lúc với 2 người vợ, chưa đăng ký hôn nhân, nhưng đây là điều trái với đạo đức, tĩnh phong mỹ tục của dân tộc và bị lên án đồng tính luyến ái. Quy định pháp luật cũng có thể điều chỉnh dựa trên thực tế dư luận xã hội” - luật sư Nguyễn Hồng Thái chia sẻ.

Theo luật sư, việc phơi bày, mộc móc thông tin đời tư (như trong câu chuyện cộng đồng mạng phát tán loạt ảnh, thông tin gia đình anh Nh, chị D, chị L ở Quảng Nam) là hành vi phạm luật rõ ràng, sẽ được xử lý.

Nghị định 52/2013/ND-CP giải thích thông tin cá nhân là các thông tin bao gồm: tên, tuổi, địa chỉ nhà riêng, số điện thoại, thông tin y tế, số tài khoản, thông tin về các giao dịch thanh toán cá nhân và các thông tin khác mà cá nhân mong muốn giữ bí mật. Việc sử dụng hình ảnh, thông tin cá nhân của người khác để đăng tải lên mạng xã hội mà không có đồng ý của người có hình ảnh là xâm phạm quyền cá nhân, có thể bị phạt tiền lên đến 20 triệu đồng theo quy định tại Nghị định 15/2020/ND-CP sửa đổi tài khoản 37 Điều 1, Nghị định 14/2022/ND-CP.

“Đối với trường hợp khác, người dùng mạng xã hội, cộng đồng mạng mà nhân các câu chuyện, các sự kiện lợi ích không gian mạng để xúc phạm nhân sản phẩm, danh dự người khác một cách tranh chấp còn có thể bị xử lý hình sự về "Làm giáo người khác". Điều 155, Bộ luật Hình sự năm 2015 cũng vậy, những người phạm tội nghiêm trọng, danh dự của người khác sẽ bị phạt tiền từ 10 - 30 đồng hoặc cải thiện không giam giữ 3 năm tù, tùy mức độ vi phạm có thể bị xử phạt tối đa đến 5 năm tù” - luật sư Nguyễn Hồng Thái dẫn.