Lọc bỏ để sống tự tại

Sống giữa thế gian nhiều xao động, con người thường bị kéo đi bởi dòng thông tin, bởi những lời khen chê, bởi những quan điểm trái chiều. Ta mải miết sống trong mắt và trong miệng người khác, mà quên mất chính mình. Vì thế, học cách “lọc bỏ” trở thành một pháp tu quan trọng, giúp ta quay về với bản tâm, sống đời thanh thản.

“Chỉ cần bạn không để ý đến động tĩnh của bất kỳ ai, không đoán mò suy nghĩ của bất kỳ ai, không đặt ra những việc không hề có ý nghĩa. Đơn giản một chút, ngốc nghếch một chút, chậm rãi một chút, bạn sẽ thấy cuộc sống của mình trôi qua vô cùng tự tại”. Lời khuyên ấy cũng chính là thực tập chánh niệm: biết buông bỏ điều không cần thiết, giữ tâm trong sáng, và để mọi việc đi theo nhân duyên của nó.

Trong Kinh Pháp cú, Đức Phật đã chỉ rõ: “Không ai có thể làm chủ người khác, chỉ có tự mình điều phục mới là chiến thắng tối thượng”. Thực tập lọc bỏ không phải là chạy trốn cuộc đời, mà là làm chủ đời sống của chính mình. Ta chọn không để những thông tin vô bổ, những lời thị phi chi phối. Ta chọn không để cảm xúc tiêu cực dẫn dắt hành động. Ta chọn hướng tâm đến điều lành, lời thiện, việc nghĩa. Khi ấy, mỗi ngày sống trở nên có ý nghĩa, không trôi qua vô ích.

Sức mạnh của sự buông bỏ

Người biết tu tập không chỉ lọc bỏ điều bên ngoài, mà còn biết lọc bỏ điều bên trong. Những cảm xúc tiêu cực - tham, sân, si - chính là nguồn gốc tiêu hao năng lượng. Nếu để mặc chúng, ta sẽ bị cuốn đi trong khổ đau. Nhưng nếu biết dừng lại, nhận diện và buông xả, ta sẽ giữ được sự quân bình trong tâm.

Đức Phật dạy: “Khi sân hận khởi lên, người trí chế ngự như người đánh xe điều phục con ngựa khó thuần”. Lọc bỏ ở đây chính là điều phục, là không để cơn giận hay nỗi sợ kiểm soát cuộc sống của mình. Người biết lọc bỏ sẽ giữ được tâm sáng trong như nước hồ phẳng lặng, không để sóng gió bên ngoài làm đục ngầu.

Trong xã hội hiện đại, ta bị bao vây bởi vô vàn “nhiễu loạn”: tin giả, lời đồn, mạng xã hội, cạnh tranh, áp lực thành công. Nếu không biết buông bỏ, tâm ta lúc nào cũng bị căng thẳng, bất an. Nhưng nếu can đảm gạt bớt, dành thời gian cho việc đọc sách, tập thể dục, thiền tập, nuôi dưỡng gia đình và bạn bè chân thật, thì mỗi phút giây đều trở thành một nguồn hạnh phúc.

Sức mạnh của sự lọc bỏ cũng chính là sức mạnh của trí tuệ. Như Lưu Đồng viết: “Bạn dành bao nhiêu thời gian cho hoa, cuộc đời sẽ nở hoa ở đó.” Đời sống vốn ngắn ngủi, nếu ta lãng phí vào điều vô nghĩa, thì hoa sẽ héo úa. Nhưng nếu ta gieo trồng bằng tâm an, tâm tịnh, thì hoa đời sẽ rực rỡ.

Làm chủ cuộc đời mình

“Đừng sống trong mắt người khác, đừng sống trong miệng người khác”. Câu nhắc nhở ấy thấm đẫm tinh thần Phật giáo. Đức Phật từng từ bỏ cung vàng điện ngọc, những lời ca ngợi của thần dân, để đi tìm con đường giải thoát. Ngài không sống cho sự tán dương hay chê bai, mà sống cho chân lý. Người học Phật cũng vậy: không để mình trôi nổi trong dòng khen chê, mà phải giữ tâm vững chãi, nắm lấy con đường mình đã chọn.

Cuộc đời vốn ngắn, đừng để những người và việc làm tiêu hao ta. Hãy trả lại thời gian và năng lượng cho chính mình, vì còn rất nhiều điều đáng giá hơn để làm: tu tập, phụng sự, gieo trồng tình thương. Lọc bỏ ở đây không phải là vô tâm, mà là biết đâu là điều quan trọng, đâu là điều phù phiếm.

Khi ta biết lọc bỏ, ta không ngăn cản sự trưởng thành, không để người khác làm ta lung lay, cũng không để tâm mình trôi theo cảm xúc vô minh. Ta sẽ đi con đường của chính mình, bước vững vàng giữa thế giới đa sắc, không quên ý định ban đầu: tìm cầu hạnh phúc chân thật và giải thoát khỏi khổ đau.

“Hồi quang phản chiếu” - quay lại soi rọi chính mình - đó là tinh thần cốt lõi của Phật pháp. Lọc bỏ những ồn ào bên ngoài và những phiền não bên trong chính là bước đầu của sự giác ngộ.

Khi biết buông bỏ, ta sẽ thấy rõ hơn đâu là giá trị thật, đâu là niềm vui chân chính. Và rồi, ta sẽ nhận ra: sống đơn giản, tự tại và thanh thản mới chính là phước báu lớn nhất mà đời người có thể có.