Shark Thủy bị bắt: Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản quy định sao?

Mới đây, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Nguyễn Ngọc Thủy (Shark Thủy), Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty CP tập đoàn giáo dục Egroup, Công ty CP đầu tư và phân phối Egame về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản quy định tại khoản 4 Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017. 

"Có dấu hiệu dùng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản"

Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP Hà Nội nêu ý kiến: Theo quy định của pháp luật, lừa đảo chiếm đoạt tài sản là bằng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản của người khác từ 2.000.000 đồng trở lên. Phương thức thủ đoạn chiếm đoạt tài sản có thể khác nhau đối với từng vụ án, tuy nhiên đa số là những hành vi đưa ra thông tin không có thật làm cho nạn nhân tin tưởng đưa tiền rồi chiếm đoạt tiền của nạn nhân.

Trong vụ án này, bước đầu cơ quan điều tra xác định Nguyễn Ngọc Thủy đã đưa ra những thông tin gian dối về tình hình tài chính của doanh nghiệp, về tính khả thi của các dự án nên đã kêu gọi các nhà đầu tư góp vốn bằng hình thức vay vốn, bán cổ phần, thế chấp cổ phần... cam kết lợi nhuận là mồi nhử cho các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, khi các nhà đầu tư nộp tiền, bị can Thủy đã sử dụng tiền sai mục đích, không có khả năng trả lại tài sản.

Bởi vậy, trường hợp kết quả xác minh cho thấy doanh nghiệp đã lâm vào tình trạng phá sản, không còn khả năng trả tiền nhưng vẫn nhận tiền huy động vốn và cam kết trả tiền đúng hạn nhưng biết rõ là không có khả năng trả đó là thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản.

Ngoài ra, thủ đoạn gian dối còn thể hiện ở giá trị cổ phần mang bán. Nếu các cổ phần đó là cổ phần "ảo", không có giá trị thực (tăng vốn điều lệ nhưng không nộp tiếp tiền vốn), không chuyển nhượng cổ phần theo đúng quy định của pháp luật, cam kết lợi nhuận cố định 12%-15% (cao hơn lãi suất ngân hàng) như một hình thức vay trả lãi suất để huy động vốn thì đây là thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản của các nạn nhân là các nhà đầu tư hiệu dạ cả tin.

Về nguyên tắc, đã cho vay sẽ được thỏa thuận về lãi suất, thời hạn trả nợ và lãi suất không được quá 20% một năm. Doanh nghiệp huy động vốn thì phải thông tin và huy động vốn, sử dụng vốn vay của tổ chức cá nhân đúng quy định của pháp luật. Nếu hoạt động huy động vốn không đúng quy định pháp luật, có yếu tố gian dối để chiếm đoạt tiền bằng hình thức vay của các tổ chức cá nhân cũng có thể xử lý về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Ngoài ra, hoạt động kinh doanh luôn phải tuân thủ nguyên tắc chung là "lời ăn thua chịu". Bởi vậy không ai có thể cam kết với những người góp vốn, mua cổ phần của doanh nghiệp là đầu tư tiền góp vốn mua cổ phần vào một doanh nghiệp sẽ không bao giờ thua lỗ.

Hành vi đưa ra thông tin là doanh nghiệp luôn có lãi, không bao giờ thua lỗ để cam kết một mức lãi suất, lợi nhuận cố định (cao hơn mức lãi suất tiền gửi ngân hàng) là thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt số tiền góp vốn của các nhà đầu tư.

Đối với các trung tâm tiếng Anh, nếu ông Thủy biết là các trung tâm này không còn khả năng hoạt động nhưng vẫn nhận tiền đặt trước của các phụ huynh, đây cũng là thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tiền của các phụ huynh và hành vi cũng có thể bị xử lý hình sự.

Bởi vậy, cơ quan điều tra sẽ làm rõ hoạt động của các trung tâm tiếng Anh như thế nào, việc nhận tiền của các phụ huynh được chi tiêu sử dụng như thế nào. Nếu có thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt số tiền học phí này, đây cũng là hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, sẽ bị xử lý trong vụ án này.

Phụ huynh, nhà đầu tư có được nhận lại tiền?

Tất cả những người mất tiền từ các dự án đầu tư mua cổ phần, cho vay, nộp tiền vào trung tâm tiếng Anh đều được xác định là người bị hại. Có thể với các phương thức thủ đoạn lừa đảo khác nhau nhưng tất cả các thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản đều là hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản và đều bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Trách nhiệm trả tiền cho người bị hại là trách nhiệm của người phạm tội, là các bị can, bị cáo. Nếu bị can, bị cáo không tự nguyện bồi thường thiệt hại khắc phục hậu quả sẽ thu hồi tài sản của bị can, bị cáo hoặc thu hồi các tài sản có nguồn gốc do phạm tội mà có để trả lại cho người bị hại theo quy định của pháp luật.

Cơ quan điều tra sẽ tiếp tục làm rõ phương thức thủ đoạn lừa đảo, làm rõ các hợp đồng, giao dịch đối với những người bị hại, đánh giá tính chất nghiêm trọng của vụ việc để mở rộng điều tra xem xét xử lý theo quy định của pháp luật. Tất cả các phương thức thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tiền của các nạn nhân, đều là hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Trong vụ án này số tiền chiếm đoạt sẽ rất lớn và số nạn nhân cũng rất lớn. Những người bị các cá nhân của tập đoàn này chiếm đoạt tài sản cần khẩn trương cung cấp thông tin hồ sơ với cơ quan điều tra để được xác định tư cách là người bị hại và được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.

Cơ quan điều tra sẽ tiến hành các biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế để phong tỏa tài khoản, kê biên tài sản của tổ chức cá nhân có liên quan để đảm bảo thi hành án, trả lại tài sản cho những người bị hại.

Quá trình giải quyết vụ án, những người bị hại cũng có quyền yêu cầu bị can và những người có liên quan bồi thường thiệt hại khắc phục hậu quả theo quy định của pháp luật. Trường hợp bị can tự nguyện bồi thường khắc phục hậu quả hoặc những người thân thích của bị can tự nguyện bồi thường khắc phục hậu quả thay cho bị can một cách trực tiếp đối với những người bị hại, người bị hại có thể nhận được tài sản sớm.

Trường hợp bị can hoặc những người thân thích của bị can không tự nguyện bồi thường khắc phục hậu quả, cơ quan tố tụng sẽ áp dụng các biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế đối với các tài sản có liên quan hoặc bị can và những người thân thích của bị can.

Sau khi bản án có hiệu lực pháp luật, giai đoạn thi hành án, người bị hại mới có thể nhận được tài sản.

Để phục vụ công tác điều tra, xử lý đối với hành vi Lừa đảo chiếm đoạt tài sản của Nguyễn Ngọc Thủy cùng đồng phạm và đảm bảo quyền lợi của người bị hại theo quy định của pháp luật, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đề nghị những người mua cổ phần, cho vay tiền bằng hình thức thế chấp cổ phần Công ty CP tập đoàn giáo dục Egroup hiện đang còn dư nợ chưa đến trình báo thì khẩn trương liên hệ để cung cấp hồ sơ, tài liệu cho Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an, theo địa chỉ: Phòng 6/Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu; số 47 Phạm Văn Đồng, phường Mai Dịch, quận Cầu Giấy, TP. Hà Nội, số điện thoại: 0988.866.611.