Khi nào nhận quà biếu bị coi là tham nhũng

Bạn đọc Nguyễn Đức Thắng (Hà Nội) hỏi: Thời gian qua chứng kiến hàng loạt cán bộ lãnh đạo bộ ngành, tỉnh, thành phố bị xử lý hình sự do nhận quà hối lộ, nhiều người quan tâm khi nào nhận quà biếu bị xem là tham nhũng?

Tham gia tư vấn về vấn đề trên, luật sư Hoàng Tùng, Trưởng Văn phòng Luật sư Trung Hòa (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, quà biếu được hiểu như sự biết ơn, có trước có sau. Tuy nhiên, đó chỉ thực sự là quà cảm ơn khi giữa người có chức vụ và người đưa quà biếu không có bất kỳ thỏa thuận nào về việc tặng quà biếu, người nhận quà biếu thực hiện công việc của mình đúng chức năng, quyền hạn, vô tư, giá trị món quà không lớn...

Còn nếu người có chức vụ nhận quà biếu thường xuyên, có hệ thống, tuy không có thỏa thuận giữa người tặng và người nhận, giá trị quà biếu lớn, người đưa quà biếu ngầm hiểu là của hối hộ thì coi là phạm tội nhận hối lộ. Đối với những công việc, những ngành có quy định cấm nhận quà dưới bất kỳ hình thức nào, giá trị nào thì việc nhận quà biếu cũng coi như hành vi nhận hối lộ.

Điều 22 của Luật Phòng, Chống tham nhũng 2018 quy định rằng trong mọi trường hợp, cơ quan, tổ chức, đơn vị và người có chức vụ, quyền hạn không được trực tiếp hoặc gián tiếp nhận quà tặng dưới mọi hình thức, từ các cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân liên quan đến công việc do mình giải quyết hoặc thuộc phạm vi quản lý của mình. Có thể thấy rằng Luật Phòng, Chống tham nhũng 2018 không cho phép đối với bất kỳ trường hợp ngoại lệ nào.

Các Điều 25 và 26 của Nghị định 59/2019-NĐ/CP quy định bổ sung rằng trong trường hợp không thể từ chối nhận quà tặng, các cơ quan, tổ chức hoặc đơn vị sẽ có nghĩa vụ quản lý và nộp lại quà tặng cho người được cơ quan, tổ chức, đơn vị đó ủy quyền xử lý quà tặng.

Nếu người nhận quà tặng là người có chức vụ, quyền hạn, họ sẽ có nghĩa vụ tuân thủ các yêu cầu khắt khe hơn, trước tiên bằng cách lập báo cáo và sau đó nộp lại quà tặng đã nhận cho Thủ trưởng cơ quan, tổ chức hoặc đơn vị của họ hoặc cho Thủ trưởng cơ quan, tổ chức hoặc đơn vị cấp trên trực tiếp, trong vòng 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận quà tặng.

Báo cáo phải có tất cả các thông tin bắt buộc như: họ tên và chức vụ của người tặng quà; tên và địa chỉ của cơ quan, tổ chức hoặc đơn vị nơi người tặng quà đang làm việc; loại và giá trị của quà tặng đã nhận; thời gian, địa điểm và hoàn cảnh khi đưa và nhận quà tặng, và mối quan hệ giữa người tặng quà và người nhận quà tặng.