Sống với lòng bao dung, đời hóa nhẹ tênh

Có vị Hòa thượng đang trên đường đi thì chợt thấy có một cô gái trẻ nhảy xuống sông tự tử. Thấy vậy, Ngài la kêu cứu. Những người chung quanh chạy đến vớt cô lên. Tưởng đâu cô gái này sẽ cảm ơn khi được cứu sống, không ngờ cô không cảm ơn mà cô còn trách trở lại: "Sao thầy không để tôi chết cho rồi, cứu làm chi! Tôi không muốn sống đâu!".

Hòa thượng nhẹ nhàng hỏi lại: "Vì sao cô lại muốn tự sát?". Cô nói: "Tôi quá xấu xí, mọi người đều chế nhạo phê bình, không ưa. Tôi thấy cuộc đời không ý nghĩa, sống không thú vị, chẳng bằng chết cho xong. Giờ thầy lại cứu để tôi khổ thêm nữa".

Vị thầy ôn hòa giải thích: "Con người ta có hai mạng sống, một mạng sống riêng cho mình, chỉ nghĩ đến mình, mọi việc là vì mình thì sinh mạng ích kỷ đó của cô mới chết ở dưới sông rồi; còn sinh mạng thứ hai chuyên lo cho người khác, nghĩ đến người, vì người thì hiện tại cô sống với sinh mạng này. Từ nay cô hãy sửa tư tưởng hành vi của cô, tùy sức mà giúp đỡ, phục vụ mọi người!".

Cô gái xấu xí này nghe xong cảm nhận lời dạy ấy, từ đó cô bắt đầu thực hiện theo lời dạy của Hòa thượng. Mỗi ngày, cô thường phục vụ, đem niềm vui đến cho người. Vì lo giúp đỡ phục vụ, đem những niềm vui đến cho người, dần dần cô quên mình lúc nào không hay. Một thời gian danh thơm lan xa khắp xóm làng, mọi người đều khen cô là người con gái có hạnh thiện, nhờ vậy tâm tình của cô càng ngày càng rộng mở, rồi quên đi những phiền muộn lúc nào không hay. Nhờ tâm hồn cô nhẹ nhàng thanh thoát, càng ngày người cô càng tươi mát đẹp ra, vẻ mặt lúc nào cũng tươi vui nên mọi người càng thương mến; cuộc sống cô càng lạc quan, càng yêu đời. Cô thấy cuộc đời thật vui vẻ, đáng sống.

Đó là một bài học giúp chúng ta quên bớt cái tôi ích kỷ, luôn nghĩ đến người với tâm hồn vị tha, nhờ vậy cuộc đời chuyển đổi sống lạc quan sống tích cực, quên khổ. Thường lo vì người thì đâu còn nhớ tới mình nữa mà khổ, đó là tinh thần để chúng ta sống tốt.

Thí dụ như những lúc chúng ta bệnh khổ, nếu lúc bệnh đó mà chỉ nghĩ đến mình thì càng khổ thêm. Có nhiều người khi bệnh nằm đó buồn bã than trách số phận của mình hẩm hiu, nằm một chỗ không ai đến thăm, nhưng càng buồn càng trách thì càng khổ, bệnh càng nặng thêm. Trái lại, nhân có bệnh đau, mình nghĩ tới sự khổ của người bệnh khác, nghĩ đến người khác bệnh như mình họ sẽ còn khổ hơn nữa, làm sao chia sẻ nỗi khổ để họ bớt khổ.

Nhân bệnh, chúng ta nghĩ đến bệnh của người để cùng chia sẻ nỗi khổ của người, dần dần mình quên cái bệnh của mình lúc nào không hay và sẽ bớt khổ. Chính tâm hồn cởi mở nhẹ nhàng đó sẽ chuyển bệnh nặng thành nhẹ. Cho nên, chỉ khéo chuyển một cái nhìn mà đổi khổ thành vui.

Như câu chuyện bà già hay khóc. Bà có hai cô con gái, một cô bán quạt, một cô bán áo mưa, cô nào bà cũng thương hết. Hôm nào trời mưa, nghĩ đến cô con gái bán quạt là bà thương, lo cho con phải bán ế rồi bà khóc. Còn hôm nào trời nắng thì bà lại nhớ đến cô bán áo mưa, nghĩ là hôm nay chắc con buôn bán ế, bà cũng khóc. Thành ra ngày nào bà cũng khóc nên có biệt danh là "bà già hay khóc".

Có người thấy vậy mới chỉ bà đến vị Thiền sư gần đó giúp giải tỏa. Bà đến gặp Thiền sư thưa: "Thưa thầy, con có bệnh như vậy nên buồn hay khóc hoài. Thầy có cách gì để giúp con bớt khổ không?". Vị Thiền sư hỏi rõ hoàn cảnh rồi nói: "Đơn giản thôi! Giờ bà về chuyển suy nghĩ lại, hôm nào trời nắng thì bà nhớ đến đứa con gái bán quạt, hôm nay nó sẽ bán hàng được nhiều, bà sẽ vui; còn hôm nào trời mưa bà hãy nhớ đến đứa bán áo mưa, vì nó sẽ bán được nhiều hơn, bà sẽ vui thôi!". Bà về thực hiện theo đúng lời dạy, nhờ vậy bà được cười hoài, nên bà đến gặp Ngài cảm tạ: "Nhờ thầy dạy mà con luôn được vui vẻ".

Chúng ta thấy chỉ cần chuyển cái nhìn thôi. Nếu nhìn theo cái tánh ích kỷ của mình thì sẽ khổ hoài, chuyển cái nhìn lại liền vui vẻ. Cũng vậy, bệnh mà cứ nhớ rồi trách người này người kia thì càng khổ thêm, còn nhân nơi bệnh khổ của mình nhớ tới bệnh khổ của người rồi cảm thông chia sẻ, dần dần chúng ta sẽ quên cái khổ của mình.

Cũng có một bà già đến Ngài Triệu Châu thưa: "Bạch Thầy, con đã già lại mang thân nữ bị năm thứ chướng ràng buộc, làm sao thoát được khổ này?". Ngài Triệu Châu bảo: "Bà hãy phát nguyện cho tất cả người trên thế gian này đều sinh lên cõi trời hết, chỉ một mình bà ở đây chịu khổ thôi".

Mới nghe, bà thấy vô lý nhưng khi về nghiền ngẫm bà thấy lời Thiền sư chỉ dạy rất chí lý. Tức Ngài dạy bà hãy quên bà mà chỉ nghĩ đến niềm vui của mọi người, nên nguyện cho mọi người được sinh vào cõi trời hưởng phước, chỉ một mình bà ở lại cõi này. Đây là cách dạy quên mình, chỉ nghĩ đến người, không nghĩ đến mình thì ai chịu khổ, đâu còn thấy cái khổ nữa. Do thấy có mình mới thấy có khổ, còn không thấy có mình thì ai khổ? Đó là tinh thần xả bỏ cái ta nhỏ hẹp của mình để sống vì người nên tâm hồn rộng rãi, khổ đau cũng được chuyển đổi. 

Kinh kể là chính bản thân Đức Phật trong thời còn tu hạnh Bồ-tát, có lần Ngài định theo đoàn thương buôn đi xa để tìm vàng ngọc. Mẹ Ngài buồn khóc kéo lại không cho đi, nhưng Ngài cố dứt ra rồi làm đứt mấy sợi tóc của bà mẹ, đó cũng là tội nên sau Ngài bị đọa xuống địa ngục.

Ở địa ngục, Ngài thấy nhiều tội nhân đang đội vòng lửa trên đầu rất khổ sở. Ngài hỏi: "Ông bị tội gì mà chịu khổ như vậy?". Người kia đáp: "Tội bất hiếu". Nghe lời đáp, Ngài nghĩ là mình cũng có tội này. Khi đó vòng lửa từ đầu của người kia bay sang đầu của Ngài đau đớn vô cùng. Trong lúc chịu khổ như vậy, chủng tử Bồ-tát khởi lên trong tâm, nên khi ấy chẳng những Ngài không sợ mà còn phát nguyện sẽ lãnh hết tất cả hình phạt của những người con bất hiếu ở thế gian để mọi người khỏi phải chịu cái khổ này. Lời phát nguyện vừa xong, vòng lửa liền bay ra biến mất.

Đây nói lên tinh thần quên mình vì người nên được quả tốt đẹp, còn nếu chỉ nghĩ đến mình thì kết quả bị thu hẹp. Chúng ta là người học Phật phải tập sống với tâm bao dung rộng mở, quên bớt cái tâm ích kỷ nhỏ hẹp nhờ vậy sống mỗi ngày sẽ tươi đẹp hơn.

Như hình ảnh của Bồ-tát Di-lặc lúc nào cũng cười thoải mái, cười toe toét, nụ cười hỷ xả đúng thật là cười. Bụng bự là chỉ cho lòng bao dung rộng rãi, trên mình có năm đứa bé, đứa móc tai, móc mắt, đứa cào da v.v... vậy mà lúc nào Ngài cũng vui nên gọi Ngài là con người hạnh phúc. Năm đứa đó là chỉ cho Lục tặc, đúng ra là có sáu, nhưng đây chỉ tượng trưng có năm, còn một là thuộc về ý. Sáu căn là mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý, nhưng vì ý không có hình tướng không thấy được nên không đưa ra.

Như chúng ta, nhiều khi cũng cười mà cười không thoải mái, có khi trong bụng đau khổ nhưng bên ngoài cũng cười, đó là cười gượng. Rồi cũng có cái cười mỉa mai người, cười nhạt, không phải là cười thật lòng, nên cũng có nhiều cái cười.

Chúng ta phải học nụ cười hỷ xả của Bồ-tát Di-lặc để sống thật vui vẻ. Ví dụ có người nói mai mỉa ta, lúc đó tức giận cũng cố buông xả. Còn Ngài là hỷ xả, xả một cách thoải mái vui vẻ. Nhiều vị nói là tôi chỉ nhịn một lần thôi chứ không nhịn thêm, đó là ráng xả chứ không phải là hỷ xả, có hỷ xả mới thật là vui.

Đây muốn nhắc cho tất cả phải tập sống để chuyển cuộc đời của mình, ai muốn an vui hạnh phúc thì mình phải khéo sống như vậy mới thật sự có an vui hạnh phúc.