Trong uống, ngoài xoa trị thoái hóa khớp cổ, thắt lưng
15/09/2019 - 14:41
Theo y học cổ truyền, thoái hóa khớp cổ và thắt lưng là bệnh chứng cơ khớp gặp ở tuổi 40 trở lên. Nguyên nhân phần nhiều do "chấn thương, viêm nhiễm, thoái hóa theo tuổi tác...".
Khi gặp tác nhân bất lợi như nhiễm phong hàn, chấn thương, khí huyết suy kém đều có thể đau tại khớp hoặc đau theo rễ thần kinh. Đau và hạn chế vận động ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt của người bệnh. Một số biện pháp dưới đây giúp người bệnh cải thiện chứng bệnh trên.
Trong uống
Nếu đau khớp cổ gáy và lan xuống vai tay gặp lạnh đau tăng: Phép trị chủ yếu bổ khí huyết khử hàn trừ thấp thông kinh lạc. Tốt nhất nên dùng bài thuốc uống trong gồm có vị: Khương hoạt 10g, xích thược 16g, đương quy 16g, hoàng kỳ 14g, khương hoàng 14g, phòng phong 10g, tang chi 18g, cam thảo 6g, đại táo 3 quả. Tác dụng: Bổ khí huyết, dưỡng gân cơ, trừ phong hàn thấp... Bài uống rất thích hợp với trường hợp đau tê mỏi cổ gáy dọc ra vai tay, tiền sử có thoái hóa khớp, hoặc do lồi, thoát vị đĩa đệm, hẹp lỗ liên đốt cột sống cổ khi gặp lạnh đau tăng.
Nếu thoái hóa khớp thắt lưng có khi đau lan chi dưới, đau cố định một chỗ, lạnh đau tăng: Phép trị chủ yếu bổ khí huyết, dưỡng gân xương, trừ phong hàn thấp. Nên dùng bài thuốc uống gồm có vị: Sinh địa 20g, đương quy 16g, xuyên khung 16g, xích thược 14g, đảng sâm 14g, phục linh 16g, đỗ trọng 16g, ngưu tất 12g, độc hoạt 10g, tang ký sinh 16g, tần giao 10g, tế tân 6g, phòng phong 10g, quế chi 12g, cam thảo 6g, đại táo 3 quả. Cách dùng sắc hoặc làm hoàn uống mỗi đợt dùng 5 - 10 thang hoặc hơn.
 |
| Ảnh minh họa. |
Ngoài xoa
Để tăng hiệu quả phòng trị đau thoái hóa khớp cổ ngoài uống trong nên kết hợp chữa ngoài gồm: Khi mới bị đau nên dùng dầu nóng massage xoa miết dọc hai bên gáy xuống lưng "dọc kinh bàng quang" và hai bên vai xuống tay, lên xuống nhiều lần cho da ấm lên.
Để phối hợp tăng hiệu quả phòng trị đau thoái hóa khớp vùng thắt lưng, ngoài dùng bài thuốc uống trong nên kết hợp phương pháp chữa ngoài. Cụ thể: Nếu cơ vùng lưng co cứng nên dùng phương pháp day ấn massage bằng cách nằm sấp trên giường phẳng cứng dùng dầu nóng xoa day ấn hai bên cột sống "dọc kinh bàng quang" đoạn thắt lưng xuống mông chân cho ấm, sau dùng hai tay đẩy vuốt dọc hai bên cột sống 3 - 5 lần. Tác dụng giãn cơ, giảm đau, tăng khả năng vận động.
Các phương pháp chườm
Nếu vùng thắt lưng thường lạnh nên chườm ấm, tùy theo dược liệu sẵn có thể dùng những bài sau:
- Chườm lá dong: Lá dong nướng lên bếp cho nóng chín sau đó gói vào khăn, hoặc xào với muối, bọc trong túi vải chườm lên chỗ đau hai bên vai khi nguội xào ấm hoặc nướng lại, ngày làm vài lần.
- Chườm lá ngải: Dùng lá ngải cứu, hoặc lá lốt, lá đại tướng quân tươi xào nóng với muối, bọc trong túi vải đắp lên nơi đau vùng thắt lưng khi nguội lại xào ấm lại ngày làm vài lần.
- Chườm lát gừng: Dùng củ gừng to cắt lát mỏng 2 - 5mm đắp lên vùng đau thắt lưng vài tiếng thay mới, nếu nóng quá cắt lát mỏng hơn.
- Chườm muối hạt: Dùng muối hạt rang nóng bọc vào túi vải chườm lên vùng lưng đau.
- Cứu điếu ngải: Dùng điếu ngải hơ nóng huyệt thận du, mệnh môn, a thị huyệt chổ đau vùng thắt lưng mỗi huyệt cứu 5 - 10 phút cho ấm là được. Các phương pháp trên đều có tác dụng khử hàn, trừ thấp, thư cơ thông khí lạc bớt đau tăng vận động khớp.
Trong Đông y có nhiều bài thuốc và cách chườm để giúp phòng và điều trị bệnh thoái hóa khớp cổ, thắt lưng. Người bệnh cần kiên trì sử dụng cho hiệu quả cao. Để phòng bệnh, nên vận động cột sống, tự xoa bóp và tập dưỡng sinh. Nếu người có tuổi khí huyết suy kém cần ăn uống bổ dưỡng. Không nên cho quạt, máy điều hòa thổi thẳng vào người. Khi bị đau cổ gáy hoặc thắt lưng cấp không nên day ấn, hoặc cạo gió quá mạnh dễ bị co cơ làm đau tăng.
TS Nguyễn Văn Chương (nguyên Chủ nhiệm Khoa Y học Cổ truyền, Bệnh viện Bộ Năng lượng)
3