Ngưng thở khi ngủ: Dấu hiệu cảnh báo vô sinh nam

Trong khi nhiều người vẫn xem ngưng thở khi ngủ (Obstructive Sleep Apnea – OSA) chỉ là một rối loạn giấc ngủ gây mệt mỏi ban ngày, thì các nghiên cứu quốc tế mới đây lại cho thấy mối liên hệ đáng lo ngại giữa OSA và suy giảm hormone testosterone – yếu tố then chốt của sức khỏe sinh sản nam giới. Đây đang trở thành một "điểm nóng" trong y học nam khoa hiện đại, khi ngày càng nhiều bằng chứng chỉ ra OSA không chỉ ảnh hưởng đến giấc ngủ mà còn tàn phá khả năng sinh lý và sinh sản của phái mạnh.

Khi hơi thở gián đoạn làm xáo trộn hormone sinh dục

OSA xảy ra khi đường hô hấp trên bị tắc nghẽn từng đợt trong lúc ngủ, khiến người bệnh ngừng thở trong vài giây đến hàng phút, lặp lại nhiều lần mỗi đêm. Những gián đoạn này khiến oxy trong máu giảm, làm rối loạn hoạt động của trục dưới đồi – tuyến yên – tinh hoàn (HPTA) – cơ chế kiểm soát sản xuất testosterone ở nam giới.

Theo các phân tích y học gần đây, nam giới bị OSA có nồng độ testosterone tự do trung bình thấp hơn đáng kể so với người không mắc bệnh, đặc biệt ở nhóm tuổi 30–50. Sự thiếu oxy lặp đi lặp lại ban đêm không chỉ gây stress oxy hóa mà còn ức chế tiết hormone luteinizing (LH) – tín hiệu giúp tinh hoàn sản xuất testosterone. Kết quả là chu kỳ sinh lý bị đảo lộn, dẫn tới giảm ham muốn tình dục, mệt mỏi, rối loạn cương và suy giảm số lượng tinh trùng.

Bằng chứng ngày càng rõ về mối liên hệ giữa OSA và vô sinh nam

Trong các nghiên cứu quốc tế công bố gần đây, tần suất vô sinh ở nam giới bị OSA cao gấp 1,5–2 lần so với nhóm khỏe mạnh cùng độ tuổi. Ở những người có OSA mức độ nặng, tinh dịch đồ cho thấy mật độ và khả năng di động của tinh trùng đều giảm rõ rệt. Ngoài ra, hiện tượng viêm mạn tính do thiếu oxy còn làm tăng các gốc tự do trong mô tinh hoàn, gây tổn thương DNA tinh trùng – yếu tố được xem là "đòn chí mạng" đối với khả năng thụ thai tự nhiên.

Không chỉ vậy, rối loạn giấc ngủ kéo dài còn ảnh hưởng đến nhịp tiết testosterone theo chu kỳ ngày – đêm. Bình thường, hormone này đạt đỉnh vào sáng sớm. Nhưng ở người bị OSA, nồng độ giảm rõ rệt vào buổi sáng, kéo theo sự mệt mỏi và giảm hứng khởi tình dục – những biểu hiện dễ bị nhầm lẫn với stress hoặc tuổi tác.

Khi điều trị OSA cải thiện luôn sức khỏe sinh sản

Một điểm tích cực là nhiều nghiên cứu can thiệp đã cho thấy: khi bệnh nhân được điều trị OSA bằng liệu pháp thở áp lực dương liên tục (CPAP), nồng độ testosterone có xu hướng tăng trở lại chỉ sau vài tháng. Cải thiện chất lượng giấc ngủ đồng thời giúp phục hồi hoạt động trục nội tiết, cải thiện ham muốn, khả năng cương và chất lượng tinh trùng.

Bên cạnh CPAP, việc giảm cân, ngừng hút thuốc, hạn chế rượu bia và tập luyện thể dục đều giúp cải thiện cả hai vấn đề – ngưng thở khi ngủ và suy giảm testosterone. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của lối sống lành mạnh trong duy trì sức khỏe sinh sản nam giới, đặc biệt ở nhóm có nguy cơ cao như người béo phì, căng thẳng hoặc làm việc ca đêm.

Dấu hiệu cảnh báo: Không nên bỏ qua những cơn ngáy

Ngáy to, ngừng thở lúc ngủ, tỉnh giấc đột ngột, buồn ngủ ban ngày, giảm trí nhớ và giảm ham muốn tình dục là những tín hiệu sớm của OSA. Tuy nhiên, do biểu hiện thường diễn ra trong lúc ngủ, phần lớn người bệnh không nhận biết, chỉ đến khi cảm thấy mệt mỏi kéo dài hoặc gặp vấn đề sinh lý mới đi khám.

Các chuyên gia khuyến cáo, nam giới trẻ tuổi bị rối loạn cương dương, giảm ham muốn hoặc vô sinh không rõ nguyên nhân nên được tầm soát OSA. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng hướng có thể cải thiện đáng kể sức khỏe nội tiết, giúp khôi phục chức năng sinh sản và chất lượng cuộc sống.

Giấc ngủ là nền tảng bị lãng quên của sinh lực đàn ông

Giấc ngủ sâu là thời điểm cơ thể phục hồi, cũng là khi testosterone được sản xuất mạnh mẽ nhất. Mất ngủ hay ngưng thở khi ngủ chính là "kẻ đánh cắp" hormone sinh lực một cách âm thầm nhưng triệt để. Trong bối cảnh tỷ lệ OSA ngày càng gia tăng do béo phì, stress và lối sống tĩnh tại, việc bảo vệ giấc ngủ trở thành yếu tố quan trọng hàng đầu trong chăm sóc sức khỏe nam giới hiện đại.

Ngưng thở khi ngủ (OSA) không chỉ là vấn đề hô hấp mà là một rối loạn toàn thân, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ nội tiết và khả năng sinh sản của nam giới. Việc nhận biết sớm, tầm soát đúng và can thiệp kịp thời không chỉ giúp phục hồi hormone testosterone mà còn bảo vệ hạnh phúc và sức khỏe lâu dài của người đàn ông.