Nói lời đẹp để tiếp nối điều đẹp

Thiền sư Thích Nhất Hạnh dạy: “Nói những lời hay ý đẹp gây niềm tin và hy vọng, giúp mọi người biết tha thứ cho nhau, che chở cho nhau và biết bảo vệ trái đất. Làm được như thế thì chúng ta mới có được một sự tiếp nối đẹp đẽ”.

Thực sự, đó không chỉ là lời khuyên về đạo đức, mà là một triết lý sống - một cách nuôi dưỡng hòa bình từ chính lời ta nói ra mỗi ngày.

Trong đời sống hiện đại, con người giao tiếp bằng đủ mọi phương tiện - lời nói, tin nhắn, mạng xã hội, báo chí, hình ảnh. Chưa bao giờ tiếng nói của con người lại lan xa và nhanh đến thế. Nhưng cũng chưa bao giờ, lời nói lại dễ bị biến thành mũi dao như bây giờ. Một câu bình luận thiếu suy xét có thể làm tổn thương một người xa lạ. Một lời xúc phạm có thể khiến ai đó gục ngã trong im lặng.

Chính vì vậy, “nói lời hay” không chỉ là phép lịch sự, mà là một hành động tỉnh thức - bởi ta đang gieo năng lượng vào thế giới này.

Lời nói có sức mạnh tạo ra thực tại. Khi ta nói lời tử tế, thế giới trở nên tử tế hơn. Khi ta nói lời cảm thông, người khác cũng học được cách cảm thông. Một lời nói có thể mở cánh cửa của hiểu biết, hay đóng sập cánh cửa của lòng tin.

Trong đạo Phật, “Chánh ngữ” là một trong tám con đường của Bát Chánh đạo - con đường dẫn đến an lạc và giác ngộ. Chánh ngữ là lời nói chân thật, hòa nhã, mang lại hòa bình cho mình và cho người. Ngược lại, lời nói sai sự thật, gây chia rẽ, hoặc xuất phát từ sân hận - đều tạo nghiệp, khiến tâm bất an.

Thiền sư Nhất Hạnh không chỉ dạy nói lời đẹp, mà còn dạy thở cùng lời nói. Khi thở trong chánh niệm, ta nghe được chính mình trước khi nói ra. Khi đó, mỗi lời nói trở thành hạt mầm của hiểu biết. Người biết lắng nghe sẽ không nói để thắng, mà nói để hiểu; không nói để hơn, mà nói để hòa. Sức mạnh của lời nói không nằm ở âm lượng, mà ở tâm lượng - nơi có từ bi, có trí tuệ, có sự mong muốn mang lại bình an.

Trong một xã hội nhiều ồn ào và vội vã, đôi khi “nói lời đẹp” là dừng lại một giây trước khi phản ứng. Là viết một câu an ủi thay vì châm biếm. Là chọn im lặng khi biết im lặng giúp người khác được bình yên. Đó không phải là sự yếu đuối, mà là sức mạnh của người biết điều phục chính mình. Bởi muốn nói lời tử tế, ta phải có tâm tử tế trước đã.

“Giúp mọi người biết tha thứ cho nhau, che chở cho nhau và biết bảo vệ trái đất” - lời Thiền sư dạy không dừng ở con người với con người, mà mở rộng ra với muôn loài. Khi ta nói lời yêu thương với cây cỏ, với dòng sông, với trái đất này, ta đang nhắc mình rằng mình thuộc về một tổng thể sống. Và khi ta biết bảo vệ môi trường bằng cả hành động lẫn ý thức, đó cũng là cách “nói lời đẹp” bằng năng lượng sống thiện lành.

“Tiếp nối đẹp đẽ” - là khi một thế hệ nói với thế hệ sau bằng sự hiểu, sự thương, thay vì bằng phán xét và chỉ trích. Là khi cha mẹ nói với con cái bằng ánh mắt dịu hiền, bằng lời động viên thay cho quở trách. Là khi ta biết nói lời cảm ơn nhiều hơn, xin lỗi kịp lúc, và nói “tôi hiểu bạn” khi người khác đang tổn thương. Những điều tưởng nhỏ ấy lại chính là nền tảng để thế giới tiếp tục đẹp lên từng ngày.

Một lời nói đẹp không tốn tiền, nhưng có thể làm giàu thêm cho tâm hồn. Nó như một ngọn đèn thắp sáng con đường của người khác, và đồng thời chiếu sáng chính con đường ta đi. Trong mỗi buổi sáng tỉnh thức, nếu ta bắt đầu ngày mới bằng lời chúc lành, bằng một câu nói yêu thương, thì ta đã làm được điều mà Thiền sư mong muốn: tiếp nối điều đẹp bằng năng lượng của hiểu biết và từ bi.

Và rồi, khi một ngày khép lại, ta có thể mỉm cười trong thinh lặng, vì biết rằng hôm nay, ta đã không làm tổn thương ai bằng lời mình nói ra - mà còn biết gieo vào đời những đóa từ ngữ mang hương lành. Ấy chính là “sự tiếp nối đẹp đẽ” - không chỉ của Thiền sư, mà của tất cả những ai biết sống bằng trái tim hiểu và thương.