Những điều cha mẹ nên dạy trẻ trong dịp Tết

Nếu bạn cho rằng trẻ con sẽ có định nghĩa về Tết giống như bạn thì điều đó chưa đúng. Chính sự hiểu chưa đúng này sẽ làm cha mẹ và bé có những kì vọng về ngày Tết khác nhau.

Khái niệm về Tết là rất khác giữa bạn và trẻ. Với suy nghĩ của trẻ, ngày Tết là một ngày có nhiều khách, có nhiều bánh kẹo, có cha mẹ nghỉ ở nhà và dắt bé đi chơi. Tuy nhiên, trẻ sẽ chưa có ý thức và trách nhiệm về việc đi thăm hỏi, lì xì, chúc Tết… cho đến khi cha mẹ dạy cho trẻ về ý nghĩa và mục đích của ngày Tết. 

Phần lớn là do cha mẹ bỏ qua bước kể cho trẻ nghe về ngày Tết để giúp trẻ nhận ra điều gì trẻ cần làm. Do vậy, nhiều trẻ trở nên ương bướng và khó chịu trong và sau Tết.

Dạy trẻ về ngày Tết là cần thiết

Ngày Tết là một ngày đặc biệt, có nhiều cơ hội và bài học để trẻ trải nghiệm. Điều này không chỉ giúp trẻ hiểu vể ý nghĩa ngày Tết mà còn giúp phát triển nhận thức về giao tiếp và xã hôi.

Đừng nghĩ trẻ còn nhỏ chưa hiểu gì, mà hãy cho trẻ biết về nó. Trẻ sẽ sinh hoạt bình thường và ngoan khi bạn cho trẻ biết điều gì nên làm trong ngày Tết. Đây là những điều bạn nên dạy trẻ:

Biết cảm ơn khi người lớn mừng tuổi

Trẻ 1-3 tuổi: Có thể dạy cụm từ "vâng, ạ" hoặc “con cảm ơn”

Trẻ 4 tuổi trở lên: Có thể dạy trẻ nói kèm danh xưng như: “Con cảm ơn cô/chú/ông/bà…”

Biết ít nhất một câu chúc Tết 

Trẻ từ 1 – 6 tuổi nên được dạy để biết một câu chúc đơn giản để biết về cách giao tiếp đặc biệt trong ngày Tết. Ngoài ra, cha mẹ nên nói cho trẻ về sự khác nhau của các câu chúc dành cho ông, bà, cô, chú, anh, chị…

Dạy trẻ biết tri ân ông bà và tổ tiên

Thông qua các hoạt động như tảo mộ, thăm viếng người thân. Bạn hãy kể cho trẻ nghe câu chuyện về gia đình, tổ tiên để trẻ dần phát triển việc ghi nhớ, tri ân. Các bé từ 4 tuổi nên được dạy về lòng tri ân – điều sẽ làm nên giá trị của con người trẻ trong tương lai.

Biết các điều đặc trưng của ngày Tết

Hãy cùng trẻ bàn luận, trang trí về ý nghĩa, màu sắc của hoa mai, hoa đào trong ngày Tết. Kể cho trẻ nghe về sự tích của bánh chưng, bánh giầy.

Đối với những món bánh mứt, thay vì ngăn cấm khi thấy trẻ ăn nhiều, bạn nên giới thiệu cho trẻ biết về các món ăn này. Nên nhớ rằng, càng cấm trẻ càng muốn làm.

Những công việc nhà ngày Tết muốn trẻ hào hứng tham gia, cha mẹ nên phân vài công việc đơn giản, gần gũi với trẻ như: xếp kệ sách, đồ chơi, dán sticker trang trí…

Giúp trẻ ăn ngoan ngày Tết

Những ngày Tết thường đông người và nhiều việc nên có một vài xáo trộn dẫn đến một số lo lắng cho cha mẹ như: Lịch ăn của trẻ không ổn định. Liệu trẻ có đủ dinh dưỡng và có biếng ăn sau Tết. Trẻ ăn nhiều bánh kẹo mứt và uống nhiều nước ngọt phải làm sao. 

Do ham chơi hoặc do trong nhà thường đông người ra vào, trẻ cũng có thể không chịu ăn hoặc thường bỏ bữa.

Theo TS. Yella, Đại học College London, trẻ không có gì sai khi đòi hỏi ăn nhiều bánh mứt trong dịp Tết bởi vì hành vi ăn uống của trẻ sẽ phụ thuộc vào các mối quan hệ và sự tương tác của các thành viên trong gia đình và trẻ.

Việc mọi người vui chơi ăn uống "thả ga" thì trẻ học được điều này là dễ hiểu. Do đó, việc cấm trẻ ăn bánh kẹo là điều không hiệu quả, thậm chí có thể làm trẻ thích ăn hơn và càng biếng ăn bữa chính.

Một cách hiệu quả hơn là bạn có thể chuẩn bị các thực phẩm thay thế hoặc xen kẽ giàu dinh dưỡng hơn các loại bánh kẹo mứt bằng các loại hạt. Làm sao giúp trẻ ăn những thực phẩm giàu dinh dưỡng hơn? Nhớ rằng, trẻ con cần hành động và câu chuyện.

Trước tiên, bạn cho trẻ biết bạn cũng thích ăn nó. Sau đó, cho trẻ vài câu chuyện liên quan. Ví dụ, bạn muốn trẻ thử hạt điều thay vì mứt dừa. Bạn có thể mua hạt điều vỏ lụa và câu chuyện là "nàng công chúa xinh đẹp sau lớp áo nâu xấu xí".

Trẻ muốn thấy nàng công chúa xinh đẹp thì con phải lột bỏ vỏ lụa này khi ăn. Tôi tin rằng bạn sẽ suy nghĩ ra hàng trăm câu chuyện như vậy để trẻ hứng thú. Trẻ con luôn thích nhìn bằng mắt và nghe bằng tai.

Việc biếng ăn của trẻ cũng thường thấy trong dịp lễ Tết bởi vì trẻ cảm thấy không quen khi xuất hiện nhiều người trong nhà. Cảm giác không quen này làm trẻ không thích theo lịch ăn hàng ngày, do đó trẻ chán ăn ở một vài bữa nào đó. Bạn không cần phải bối rối vì một vài bữa trẻ không ăn.

Nhóm nghiên cứu của TS. Rolando, ĐH Sonora, cho thấy: Việc trẻ biếng ăn hay ăn xáo trộn trong ngày lễ dưới 3 tuần thì không ảnh hưởng nhiều đến sự biếng ăn hoặc thay đổi cân nặng của trẻ sau đó. Tuy nhiên, nếu bạn ép trẻ ăn hoặc cố dụ ép trẻ ăn trong những dịp này thì có thể làm trẻ tăng cân không khỏe mạnh và khó quay lại ăn tốt sau kì lễ. 

Có một vài điều được khuyên dành cho cha mẹ trong dịp lễ tết:

Thứ nhất, bạn không cần cho trẻ lịch ăn khắt khe trong ngày lễ tết. Không nhất thiết phải 3 bữa rập khuôn, cho phép trẻ ăn nhiều bữa. Khi trẻ chơi đùa bạn không nên cho trẻ ăn. Dành những khoảng thời gian giữa các cuộc chơi và khuyến khích trẻ nạp năng lượng là điều trẻ thích hơn.

Ví dụ: Bin nãy giờ mệt rồi, xe Bin cũng mệt rồi, vào đây mẹ cho cả hai nạp năng lượng nè.

Thứ hai, duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ và có sẵn cho trẻ lựa chọn. Bạn có thể để sẵn những loại trái cây trong tủ lạnh, mua những loại bánh giàu dinh dưỡng, ít đường hơn để xen lẫn trong khay bánh.

Những đứa trẻ ham chơi không ăn, bạn có thể cho trẻ uống sữa thay thế, có thể chọn sữa giàu đạm và bổ sung lợi khuẩn bifidus để hổ trợ trẻ ăn tốt hơn và giảm các vấn đề tiêu hóa do chế độ ăn nhiều đường, chất béo ngày Tết.

Thứ ba, khuyến khích trẻ vận động tích cực. Điều này có hiệu quả giúp trẻ cân bằng năng lượng và tăng nhu cầu nạp năng lượng. Đi dạo và trò chuyện cùng trẻ hoặc cho trẻ tham gia vào hoạt động của gia đình (dọn bàn, chuẩn bị đồ ăn, đi chợ Tết... đó là những vận động tích cực trong ngày lễ.

Có thể thấy, Tết cổ truyền là một dịp lễ đặc biệt trong năm để mỗi người thể hiện lòng tri ân, yêu thương đến gia đình và người thân của mình. Đó cũng là bài học quan trọng nhất mà chúng ta cần dạy trẻ để mọi người trẻ Việt Nam đều biết giữ gìn nét đẹp truyền thống của dân tộc mình.

Bác sĩ Nguyễn Hoàng Anh

Bệnh viện Hoàng gia Wocester (Vương quốc Anh)